به گزارش بیداربورس، انجمن تولید کنندگان فولاد در بیانیه‌ای در خصوص عرضه فولاد در بورس کالا اعلام کرد: کاهش بهای تمام شده مسکن یک رسالت ملی بر دوش همه مسئولین، دولتمردان، تولید کنندگان و سایر اقشار جامعه است. وظیفه صنعت فولاد هم در این نهضت ایجاد اطمینان خاطر از تامین مکفی آهن آلات مورد نیاز برای ساخت مسکن است که با توجه به امکان تولید حدود دو برابری فولاد نسبت به نیاز داخلی این مهم به نحو مطلوب محقق شده است.

بنابراین به هر میزان که دولت یا بخش خصوصی تقاضای آهن آلات برای ساخت مسکن داشته باشد توسط تولید کنندگان فولاد قابل تامین است و نگرانی مسئولین در خصوص نهضت ملی مسکن باید به سایر مولفه‌های آن به جز مصالح ساختمانی همچون سیمان و فولاد معطوف باشد.

چرایی لزوم عرضه فولاد در بورس کالا

به منظور بررسی ابعاد و جوانب عرضه فولاد در بورس کالا، لازم است به چرایی لزوم عرضه فولاد در این بورس پرداخت. برای عده ای که در جریان تبعات سوء قیمت دستوری قبل از راه اندازی بورس کالا نیستند و ناآگاهانه خروج معاملات فولاد از بورس کالا را گامی در جهت کاهش قیمت مسکن می‌دانند، لازم است توضیح داده شود قبل از راه‌اندازی بورس فلزات در سال ۸۲، شرکتی مانند ذوب آهن( بزرگترین تولید کننده محصولات ساختمانی آن زمان) بابت فروش هر کیلو محصولات فولادی از استخراج و فرآوری سنگ آهن و زغال سنگ و حمل به کارخانه و تولید و پرداخت هزینه‌های تولید و حقوق و دستمزد و ... صرفاً ۲۳۰ تومان دریافت می‌کرد در حالی که سود واسطه فروش این محصولات در بازار معادل قیمت فروش کارخانه بود!

این بی‌عدالتی یا توزیع رانت که جز تضعیف بنیه مالی کارخانه و تقویت واسطه‌گری و رانت خواری حاصلی در پی نداشت، مسئولین وزارت معادن و فلزات و بازرگانی را بر آن داشت تا با بکارگیری روش‌های متداول روز دنیا برای درمان این بیماری مزمن اقتصادی چاره‌اندیشی کنند.

با راه‌اندازی بورس فلزات و عرضه تولیدات فولادی در بورس و کشف قیمت روی تابلو بر مبنای عرضه و تقاضا دو اتفاق قابل توجه رخ داد. اولین اتفاق کاهش تدریجی قیمت در بازار و برای مصرف کننده نهایی بود و دستاورد دوم حذف رانت و تغییر جهت سرمایه از واسطه‌ها به کارخانه‌ها و توانمند شدن آنان در اداره اقتصادی کارخانه و اجرای طرح‌های توسعه‌ای با سرعت غیرقابل قیاس با گذشته بود. به طوری که ظرفیت تولید فولاد از ۸ میلیون تن در سال ۸۲ به ۴۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ رسید.

دستاوردهای عرضه فولاد در بورس کالا

با توجه به توضیحات فوق ،تجربه و دستاوردهای مثبت عرضه آهن آلات در بورس کالا را می‌توان به صورت زیر جمع بندی کرد.

- کشف قیمت عادلانه مورد اقبال بازار با ساز و کار عرضه و تقاضا

- کشف قیمت حاشیه بازار و جلوگیری از توزیع رانت مخرب سوداگری و هدایت نقدینگی به سمت تولید

- تقویت بنیه مالی تولید کنندگان و بالا بردن امکان اجرای طرح‌های توسعه

- تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری و تقویت بازار سرمایه

- حذف واسطه‌ها و کاهش قیمت برای مصرف کننده نهایی

علاوه بر موارد فوق پیشنهاد می‌شود برای اصلاح تصورات ذهنی و احساسی از نقش تعیین کننده فولاد در قیمت مسکن و انجام محاسبه علمی بررسی حساسیت برای تعیین اثر تغییرات قیمت آهن آلات بر قیمت تمام شده مسکن پرداخته شود.

جوانب قابل ملاحظه عرضه فولاد در بورس کالا

با توجه به موارد فوق و کارکرد بدون حاشیه و مثبت بورس کالا، متاسفانه از سال ۹۷ و با تشدید دخالت‌ها در بورس کالا و تغییر انتظار دولت از بورس از محل کشف قیمت شفاف و مبتنی بر عرضه و تقاضا به عنوان ابزار تنظیم بازار نه تنها هدف گذاری دولت در قیمت گذاری فولاد بر اساس نرخ ارز ثابت ۴۲۰۰ تومانی محقق نشد بلکه عملکرد بورس کالا نیز با صدور بخشنامه‌های غیر کارشناسی و دستوری همچون الزام تولید کنندگان فولاد حتی تولید کنندگان کوچک و متوسط کاملاً خصوصی به عرضه محصولات تولیدی در بورس کالا با قیمت‌های دستوری دچار اختلال شد.

مجموعه‌ای از این مسائل از جمله اصرار دولت به عرضه همه تولید کنندگان فولاد در بورس کالا و عدم امکان‌پذیری آن اکنون باعث مفتوح ماندن پرونده‌های تعزیراتی برای بیش از ۱۶۲ کارخانه تولیدی فولاد( بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های تولیدی) شده است. لذا چنانچه دولت قصد چرخش ۱۸۰ درجه‌ای در مواضع چند سال اخیر را دارد، لازم است تکلیف این پرونده‌ها را مشخص کند.

عملاً قیمت در بازار فولاد تابع قیمت تمام شده و فروش شرکت‌های کوچک و متوسط پخش خصوصی فولاد است که عمدتاً بر اساس استفاده از قراضه فعالیت می‌کنند. بهای تمام شده تولید در این شرکت‌ها بر اساس مصرف قراضه فراتر از قیمت‌های عرضه محصول در بورس کالا است.

نتیجه‌گیری

- برآوردها نشان می‌دهد تقاضای مسکن ملی سالانه کمتر از ۱۰ درصد عرضه کل فولاد است و ضرورتی ندارد چنین نسخه‌های ضد حمایتی تولید بکار گرفته شود. کافی است یکی از کارخانه‌های فولادی میلگرد و تیرآهن که سهام عمده آن متعلق به دولت و یا تامین اجتماعی است را در فضای تامین فولاد و مسکن ملی مورد تملک قرار داد و کل نیاز مسکن ملی را با هر ساز و کاری که دولت صلاح می‌داند، تامین کند.

- آمارهای رسمی نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر افزایش قیمت فولاد همواره کمتر از نرخ تورم بوده و بطور مشخص طی نیمه اول سال جاری قیمت میلگرد در بورس کالا کاهش هم یافته است. لذا ادعای عجیب افزایش قیمت فولاد به واسطه عرضه در بورس کالا موجبات برقراری ساز و کارهای غیرقابل پیش‌بینی عرضه را فراهم می‌آورد که افزایش اجباری قیمت فولاد را در پی خواهد داشت.

حال آنکه اگر قیمت فولاد در بازه‌های زمانی مشخصی افزایش هم داشته به دلیل جهش چندین برابری هزینه نهاده‌های تولید بود. به طوری که قیمت گاز صنعت فولاد طی ۵ سال گذشته بیش از ۳۰ برابر، قیمت برق بیش از ۲۰ برابر، حقوق دولتی معادن بیش از ۱۰ برابر و هزینه حقوق و دستمزد بیش از ۲۰۰ درصد افزایش داشت !

- با توجه به اینکه برای ساخت هر متر مربع مسکن حدود ۷۰ کیلو آهن آلات مصرف می‌شود و با در نظر گرفتن قیمت روز میلگرد( ۲۵ هزار تومان به ازای هر کیلو)، هزینه فولاد در ساخت مسکن حدود ۱.۷۵۰ میلیون تومان است. با فرض حذف سود همه حلقه‌های زنجیره فولاد به منظور کاهش هزینه تمام شده ساخت مسکن این قیمت نهایتاً ۲۰ درصد معادل ۳۵۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع کاهش خواهد یافت که بسیار ناچیز است.

- تجربه موفق همکاری مشترک وزارت مسکن، وزارت صنعت و فولادسازان در تامین آهن آلات مورد نیاز پروژه مسکن مهر و ابتکار عمل انجام شده در آن زمان که منتج به کاهش قیمت میلگرد در بازار شد، همچنان می‌تواند به شکلی نوین برای تامین فولاد مورد نیاز نهضت ملی مسکن مورد استفاده قرار گیرد.